Nên dừng lại

" Hận Thù diệt Hận thù

Đời này không thể có

Từ Bi diệt Hận Thù

Là định luận nghìn Thu "

- Kinh Pháp Cú -

NÊN DỪNG LẠI

Câu truyện về Angulimala

Trong thành Xá Vệ, ai cũng biết Angulimala là một kẻ sát nhân. Khi biết tin Angulimala xuất hiện ở trong thành thì mọi người đều sợ hãi. Có lần, một toán lính lệ khoảng gần năm chục người đi vào rừng để tìm Angulimala… nhưng không một ai trở về. Tất cả đều bị Angulimala giết hết. Sự kiện này càng làm cho mọi người thêm kinh sợ. Vua Ba Tư Nặc nghĩ rằng đối với Angulimala, phải huy động cả quân đội mới có thể xử lý được. Dân chúng trong thành Xá Vệ đều nghĩ về Angulimala như một ác quỷ, một kẻ sát nhân không có khả năng hiểu biết và yêu thương.

Bất kỳ người nào cũng đều đồng ý là hễ gặp Angulimala thì phải giết, phải tiêu diệt ... tất cả ... chỉ trừ có một người. Người đó nghĩ rằng ẩn sâu bên trong Angulimala vẫn còn có hạt giống tốt. Người đó là đức Thế Tôn. Nhưng mà từ trước tới nay chưa ai có khả năng chạm vào hạt giống đó, cho nên Angulimala chưa bao giờ có cơ hội để trở thành con người tốt.

Buổi sáng hôm đó, Thế Tôn cầm bát đi vào thành Xá Vệ để khất thực. Một Phật tử mời Ngài vào trong nhà và thưa rằng: 

Bạch Đức Thế Tôn, đi khất thực ngày hôm nay rất nguy hiểm, tại vì Angulimala đang có mặt trong ở trong Thành. Kính xin Đức Thế Tôn ở lại đây, con sẽ cúng dường cơm cho Ngài. Và xin Ngài nghỉ lại đây. Đợi con nghe tin tức, khi biết rằng tình trạng an ninh đã yên ổn, thì lúc đó con thỉnh đức Thế Tôn về lại tu viện Kỳ Viên. Nhưng Phật nói: 

Đạo hữu đừng lo! Không sao đâu! Nếu tôi có gặp Angulimala thì tôi cũng có cách để tự vệ. Biết đâu, tôi lại có thể giúp được Angulimala nữa.

Người Phật tử đó không tin lắm, tại vì ông thấy Phật rất hiền từ, còn Angulimala rất hung hãn. Angulimala có một thanh đao, còn Phật thì không có một võ khí nào cả. Nhưng người Phật tử đó lầm! Phật cũng có một thanh gươm, đó là thanh gươm của Trí Huệ. Ta sẽ chứng kiến cuộc so gươm của Phật với thanh đoản đao của Angulimala.

Angulimala đã giết rất nhiều người. Mỗi khi giết một người, hắn cắt một ngón tay, lấy một đốt xương và xoi một cái lỗ, rồi xỏ cái đốt xương đó vào trong cái tràng xương để đeo vào cổ. Ngày hôm đó nghe nói hắn ta đã có cái vòng của 99 đốt xương rồi. Hắn ta muốn giết thêm một người nữa cho đủ số 100, để có xâu chuổi làm hoàn toàn bằng xương người. Chữ mala trong danh từ Angulimala có nghĩa là xâu chuỗi.

Đức Thế Tôn đang bưng bát đi từng bước thảnh thơi thì nghe có tiếng chân chạy rầm rập phía sau lưng. Với linh khiếu bén nhạy, Ngài biết rằng Angulimala đang đuổi theo, nhưng Ngài vẫn bình tĩnh đi tiếp. Ngày xưa, Gotama cũng rất giỏi về võ nghệ, cung, kiếm...Nhưng vũ khí bây giờ của đức Thế Tôn là lòng thương và Trí Huệ của Ngài.

Đức Thế Tôn vẫn bước những bước vững chãi và thảnh thơi, nhưng cũng đề cao cảnh giác. Angulimala lớn tiếng gọi: “Ông thầy tu, đứng lại!” Phật vẫn tiếp tục đi, không mau hơn, cũng không chậm hơn. Phong độ của Ngài rất thảnh thơi và ung dung. Thấy vậy, Angulimala lớn tiếng hơn nữa: “Đứng lại! Ông thầy tu đứng lại!” Đức Thế Tôn làm như không nghe, cứ tiếp tục đi.

Angulimala lấy làm lạ. Từ trước đến nay, hễ mình lên tiếng một cái là ai cũng sợ run không cử động được nữa, mà tại sao ông thầy tu này vẫn ung dung như vậy, lại có vẻ là hoàn toàn vô úy. Angulimala chạy mau tới để coi thử ông thầy tu này là ai, mà cả gan như vậy. Chỉ trong khoảnh khắc là Angulimala đã đuổi kịp và bước ngang hàng với Phật.

Angulimala nói:

 “Tôi bảo ông dừng lại, tại sao ông không dừng?” 

Phật vẫn đi, và với sự điềm tĩnh Ngài cất giọng nói dịu dàng : “Angulimala! Ta đã dừng lại từ lâu rồi, chính anh mới là người chưa dừng lại.”

Từ trước đến giờ, Angulimala chưa từng nghe một câu nói như vậy. “Ông nói sao? Ông đang đi rõ ràng mà tại sao ông nói ông đã dừng lại? Tôi không hiểu, ông cắt nghĩa đi?”

Đức Thế Tôn, một cách rất bình thản tiếp tục nói:

 “Angulimala, trên con đường tạo tác những ác nghiệp thì ta đã dừng lại từ nhiều kiếp rồi, nhưng trên con đường tạo tác ác nghiệp anh vẫn còn tiếp tục, thì anh nên dừng lại”.

Câu nói đã làm rung động Angulimala. Lúc đó đức Thế Tôn mới dừng lại. Angulimala cũng dừng lại. Hai người nhìn nhau. Đức Thế Tôn nhìn thẳng vào Angulimala mà nói rằng:

 “ Ở đời, ai cũng sợ đau khổ, ai cũng muốn sống, ai cũng sợ chết. Mình phải biết thương người.”

Angulimala mới la lên: 

“Trên đời này có ai thương tôi đâu, mà bảo tôi thương họ? Loài người là loài độc ác nhất ở trên đời, tôi muốn tiêu diệt hết loài người cho hả lòng, hả dạ ”.

Đức Phật nói: 

“Angulimala, ta biết anh đã đau khổ nhiều. Cuộc đời đã bạc đãi anh, người ta đã không tử tế với anh, người ta đã làm khổ anh. Nhưng anh nên biết: hận thù chỉ làm cho mình thêm khổ đau, chỉ có lòng thương mới đem lại hạnh phúc cho đời mà thôi.”

Angulimala la lớn:

“Tình thương hả? Ai là người biết thương? Ông chỉ cho tôi coi?” Đức Thế Tôn vẫn dịu dàng: 

“Anh đã từng gặp vì tỳ kheo hay tỳ kheo ni nào chưa? Các vị đó không những biết tôn trọng sinh mạng của những con người mà họ cũng biết tôn trọng sự sống của cả loài vật. Họ cũng tôn trọng các loài cỏ cây và đất đá nữa. Nếu anh gặp được một vị tỳ kheo hoặc tỳ kheo ni, anh sẽ thấy rằng tình thương là cái gì có thật. Khi có tình thương trong lòng, ta không còn đau khổ nữa. Hận thù là một khối lửa đốt cháy ta, đốt cháy thế gian. Anh nên quay đầu lại, từ khước bạo động, trở về với con đường của hiểu và của thương”.

Những lời nói của Phật tràn đầy từ bi, phát xuất từ trái tim. Angulimala là một con người thông minh nhưng bị hận thù che lấp. Được Thế Tôn khai mở, hắn ta có cơ hội để cho hạt giống của trí tuệ được tưới tẩm. Hắn nói: “Tôi có nghe tới một ông thầy tu rất đáng kính, tên là Gotama, có phải ông là Gotama không?” 

Đức Phật trả lời : 

“Đúng! Ta là Gotama”. 

Angulimala trầm giọng xuống : “Gotama ơi! Bây giờ trễ rồi. Dù tôi có muốn ăn năn, dù tôi có muốn từ bỏ con đường hận thù để đi theo con đường tình thương thì cũng đã muộn. Tôi không có nẻo thoát, tôi đã gây ra quá nhiều tội lỗi.”

Đức Thế Tôn im lặng. Rồi Ngài nói tiếp :

 “Angulimala, nếu anh thật sự muốn chuyển hóa, muốn từ bỏ con đường bạo động, thì ta sẽ che chở cho anh. Nếu anh muốn, ta có thể tiếp nhận anh vào Tăng đoàn làm người xuất gia. Anh sẽ thực tập Từ, thực tập Bi, anh sẽ trở thành một con người mới, anh sẽ làm lại cuộc đời của anh.” 

Nghe Phật nói như vậy, Angulimala rút cây đao liệng xuống đất, rồi quỳ xuống chấp tay lại và xin làm đệ tử của Ngài. Vào lúc ấy có các thầy đi tới. Thấy Đức Thế Tôn đang đứng đó, không bị thương tích gì cả mà Angulimala lại đang quỳ dưới chân Ngài các thầy đều mừng rỡ. Đức Phật quay ra nói với họ : 

“Thầy Xá Lợi Phất, thầy Anan, các vị có cái y nào không? Bây giờ chúng ta hãy làm lễ xuất gia cho Angulimala xuống tóc ngay tại đây”. 

Rồi mấy Thầy trò cùng quây lại làm thành một vòng tròn, và làm lễ xuống tóc cho Angulimala. Sau khi cạo đầu cho Angulimala, các thầy mặc cho Angulimala một chiếc y khất sĩ. Phật dặn thầy Xá Lợi Phất cùng các thầy khác đưa Angulimala về tu viện và dạy cho cách nâng bát, cách ngồi, cách đứng, cách đi, cách thở.

Sau khi xuất gia, Angulimala đã trở thành một vị khất sĩ giỏi, thầy tu tập chuyển hóa mau chóng còn hơn nhiều vị khất sĩ khác. Cho đến nỗi các bạn đồng tu đã đặt cho Angulimala một cái tên mới là Ahimsaka, tức là bất bạo động.

Có một lần, Angulimala đi khất thực về khóc với đức Thế Tôn. Phật hỏi “Tại sao con khóc?” Angulimala nói “Bạch Đức Thế Tôn, trên đường đi khất thực con gặp một người đàn bà sắp sinh nở, nhưng bà đau quá sinh nở không được. Bà nhờ con đem tâm từ bi để chú nguyện cho bà, mà con không biết làm sao để chú nguyện cho được. Con thấy người ta nguy khốn mà mình không cứu được cho nên con khổ quá”.

Đức Thế Tôn dạy: “Thầy Ahimsaka, thầy hãy trở về với người đàn bà đó và nói rằng: Từ khi tôi sinh ra cho đến bây giờ, tôi chưa bao giờ sát hại một người nào, nhờ công đức đó mà bà có thể sinh con một cách bình an”. Thầy Ahimsa ngạc nhiên: “Bạch Đức Thế Tôn, con không thể nói được như vậy! Từ khi sinh ra, con đã sát hại rất nhiều.”

Đức Thế Tôn nói: “Không! Ta không muốn nói tới ngày sinh ra của cái sắc thân này. Thầy hãy đi nói với người phụ nữ kia rằng: Từ ngày tôi sinh ra trong đạo pháp cho đến bây giờ, tôi chưa bao giờ sát hại bất cứ một sinh mạng nào, dù nhỏ như một con sâu con kiến. Nhân danh công đức đó, tôi muốn cho bà sinh cháu bình an.

Đức Thế Tôn vừa dứt lời, Angulimala liền chạy vụt đến nơi người đàn bà đang nằm đau đớn chờ sanh, và nói câu đó với bà. Thật mầu nhiệm! Bà ta sinh con một cách dễ dàng.

Một hôm khác, Angulimala đi khất thực về và lết vào tu viện. Có một người nhận ra được thầy là Angulimala ngày trước. Ông ta đã dùng gậy đánh Angulimala tơi bời, Angulimala thực tập pháp bất bạo động nên không chống trả. Mình mẩy của thầy sưng lên bầm tím, chảy máu khắp nơi. Đức Thế Tôn đi ra thấy Angulimala như vậy liền bảo các thầy khiêng vào hậu liêu và chăm sóc. Trong khi các thầy chăm sóc cho Angulimala, lấy nước muối rửa các vết thương và băng bó, thì đức Thế Tôn nói: “Con hãy ráng chịu đựng đi. Đây là cái quả cuối cùng mà con phải nhận chịu trước khi con trở thành A la hán.”

Chúng ta thấy câu chuyện Angulimala gặp Phật là một cuộc đấu gươm. Angulimala có thanh gươm của bạo động và hận thù. Đức Thế Tôn có thanh gươm của trí tuệ và từ bi. Khi chúng ta dán được vào người nào đó một cái nhãn hiệu sát nhân cần phải xử trảm, thì chúng ta có thể chĩa súng mà bắn người ấy không gớm tay. Nhưng nếu ta còn thấy được đó vẫn là một con người thì ta không thể nào bóp cò súng được. Vì vậy muốn giết ai đó, thì chúng ta phải cố nghĩ rằng người này chỉ là ác quỷ, không còn một chút thiện trong tâm. Thanh gươm của đức Thế Tôn, trước hết là để chém đứt cái khái niệm đó. Tại vì ta muốn giết ai, thì phải có khái niệm ác quỷ về người đó. Văn hóa của chúng ta bây giờ là như vậy. Chúng ta đi dán nhãn hiệu cho nhau. Lưỡi gươm trí tuệ là lưỡi gươm có thể chặt đứt được tất cả những khái niệm đó, những ảo ảnh đó, những tướng trạng đó, những hình thức đó. 

Nhân danh Chúa người ta đã tàn phá, nhân danh Phật người ta cũng có thể chém giết. 

Hận thù ở đâu mà không có, hiểu lầm ở đâu mà không có? Ta cho ta là thánh thiện, là đi trên con đường chánh, là không có tội lỗi, là không có hận thù. Ta cho người kia là quỷ dữ, là hận thù, là sự đe dọa cho văn minh, cho an ninh thế giới.

Chính vì những ý niệm đó, chính vì những nhãn hiệu dán lên cho những con người khác, chúng ta mới có khả năng bóp cò súng tiêu diệt họ. Câu chuyện của Angulimala cho chúng ta thấy rằng nếu chúng ta chuyển hướng, lấy trí tuệ và tình thương làm tiêu chuẩn, thì thế giới này sẽ có hy vọng.

Sự chuyển hướng của Angulimala là một thành công lớn. Không phải chỉ của Angulimala mà của cả một truyền thống và của tất cả chúng ta. Khi ta chuyển hướng, thì ta được sinh ra trở lại lần thứ hai. Chúng ta phải để cho Angulimala có một cơ hội sinh ra lần thứ hai. 

Tất cả chúng ta đều có lầm lỡ trong quá khứ, đã gây khổ đau cho người khác. Chúng ta phải biết rằng trong con người chúng ta cũng có hạt giống của bạo động, của hận thù, của vô minh. Nhưng chúng ta cũng phải tin rằng trong con người của chúng ta cũng có hạt giống của hiểu biết, của thương yêu, của khả năng chuyển hướng.

Chúng ta phải dùng lưỡi gươm trí tuệ để chặt đứt những tri giác sai lầm, những cái thấy hẹp hòi của chúng ta về chính chúng ta và về người. Chúng ta đừng tự dán cho chúng ta nhãn hiệu của sự thánh thiện, của sự vô tội. Chúng ta đừng vội dán vào người nhãn hiệu của tội lỗi, của tàn ác. Tại vì trong tất cả chúng ta, người nào cũng có hạt giống của tàn ác, của hận thù, của vô minh, nhưng người nào cũng có hạt giống của tình thương, của sự hiểu biết. Chúng ta hãy tổ chức cuộc sống hằng ngày như thế nào và thiết lập liên hệ giữa con người với con người như thế nào, giữa quốc gia và quốc gia như thế nào, để cho mọi người đều có cơ hội trở về tưới tẩm hạt giống tốt ở trong con người của mình. Đó là con đường tương lai của chúng ta.

Khi ta niệm Phật có thể ta không biết Phật là ai và ta là ai. Ai là người niệm Phật? Ai là Phật? Ta cầu nguyện Chúa, nhưng có thể ta chưa biết Chúa là ai. Ta không biết ta là ai? Ta có thể nhân danh ta, ta có thể nhân danh Chúa để sát hại. Vì vậy cho nên lưỡi gươm thần của trí tuệ rất là quan trọng. Chúng ta phải là những chiến sĩ, phải sử dụng được lưỡi gươm thần trí tuệ để chặt đứt tất cả những ảo giác, những tri giác sai lầm của chúng ta. Hãy phá bỏ tất cả những nhãn hiệu mà chúng ta thường muốn dán vào nhau để có thể tiêu diệt lẫn nhau. Đây là vấn đề chính của xã hội, của thế giới chúng ta trong ngày hôm nay. Chúng ta tu là để lột ra khỏi bản thân và lột ra khỏi người khác những nhãn hiệu. Bên này dán nhãn hiệu cho bên kia, bên kia dán nhãn hiệu cho bên này, để rồi hai bên có thể giết nhau. Lưỡi gươm trí tuệ là để phá bỏ những nhãn hiệu đó, tại vì những nhãn hiệu đó đưa tới sự giết chóc, đưa tới sự hận thù, đưa tới sự tiêu diệt. Dù đó là nhãn hiệu Phật, nhãn hiệu Chúa, nhãn hiệu Bồ tát, nhãn hiệu La hán, nhãn hiệu cộng sản, nhãn hiệu khủng bố, nhãn hiệu dân chủ, nhãn hiệu tự do, nhãn hiệu văn minh.

Nguồn Làng Mai