Tái Ông Thất Mã

Kìa Tụ Tán chẳng qua là tiễn biệt
Ngựa Tái Ông Họa Phước biết về đâu

TÁI ÔNG THẤT MÃ

Một ông lão ở gần cửa ải Nhạn Môn, nơi giáp giới nước Tàu với Phiên Quốc (Hồ) có con ngựa. Một hôm, con ngựa đi mất. Người quen thuộc đều đến thăm hỏi, chia buồn. Ông lão nói:

- Mất ngựa thế mà phúc cho tôi đấy, biết đâu!

Cách mấy tháng, con ngựa trở về lại quyến thêm một con ngựa hay tốt. Những người quen thuộc kéo đến xem ngựa và chúc mừng. Ông lão nói:

- Được ngựa thế mà họa cho tôi đấy, biết đâu!

Từ khi được ngựa hay tốt, con ông lão thích cưỡi. Chẳng may té què chân. Người quen thuộc đều đến hỏi thăm, chia buồn. Ông lão nói:

- Con què thế mà phúc cho tôi đấy, biết đâu!

Cách một năm có giặc Hồ. Nhà vua bắt lính đi đánh giặc. Quân lính mười người chết đến chín. Chỉ con ông lão vì què, không phải đi lính mà cha con vẫn được xum họp với nhau. 

 

Hoài Nam Tử

*Lời bàn: "Tái ông thất mã" trở nên một thành ngữ để chỉ sự xoay vần của Họa - Phúc, khó mà biết trước được. Trong cái Phúc thường khi có cái Họa; trong cái Họa lại có cái Phúc. Họa - Phúc luân chuyển và tương sinh. Sự biến đổi ấy không thể nhìn thấy được, chỉ thấy cái hậu quả của nó. Nên khi được Phước thì không nên quá vui mừng mà quên đề phòng cái Họa sẽ đến; khi gặp điều Họa thì cũng không nên quá buồn rầu đau khổ mà tổn hại tinh thần. Việc đời, hết may tới rủi, hết rủi tới may, nên bắt chước Tái Ông mà giữ sự thản nhiên trước những biến đổi thăng trầm trong cuộc sống. Người đời sau lập ra thành ngữ: ” Tái ông thất mã, an tri họa phúc “ Nghĩa là: “ ông lão ở biên giới mất ngựa, biết đâu là họa hay là phúc ".

- st-

*Tranh: Hàn Cán

*Thơ: Huỳnh Thúc Kháng